Đời sống hiện thực biến đổi luôn đặt ra những vấn đề mới, buộc con người phải suy nghĩ, tìm kiếm những lời giải đáp và những phương tiện để giải quyết vấn đề. Những tri thức mới ra đời bổ sung và bồi đắp cho hệ thống tri thức đã có, làm thay đổi cách nhìn nhận, thay đổi từng phần thế giới quan, dẫn đến thay đổi cả phương thức hoạt động của con người và cộng đồng. Điều đó cũng có nghĩa rằng, những tri thức mới đã làm thay đổi tư duy của con người. Theo đó, việc đổi mới phương pháp dạy học nhằm đáp ứng bối cảnh của thời đại, nhu cầu phát triển đất nước, nhu cầu phát triển nguồn nhân lực, mục tiêu giáo dục phổ thông, yêu cầu cần đạt về phẩm chất và năng lực, phù hợp với nội dung giáo dục từng cấp, từng lớp được xem như một điều kiện có tính tiên quyết.
Như chúng ta đã biết, phương pháp dạy học cũ là việc truyền thụ kiến thức mang tính một chiều, người thầy đóng vai trò là trung tâm trong việc truyền đạt kiến thức. Vì vậy, việc tiếp thu kiến thức của học sinh rất thụ động, hạn chế khả năng vận dụng kiến thức đã học vào thực tiễn. Cải cách trong giáo dục và nâng cao chất lượng đòi hỏi phải thực hiện các nhiệm vụ như: đổi mới nội dung dạy học, đổi mới mục tiêu dạy học, đổi mới phương pháp, tăng cường sử dụng các phương tiện dạy học hiệu quả, nâng cao trình độ của giáo viên. Một trong những nội dung công cuộc cải cách giáo dục là đổi mới phương pháp, lựa chọn và sử dụng phương pháp dạy học tích cực mới trong dạy học, phát huy năng lực người học.
Hiện tại, chúng ta có nhiều phương pháp dạy học tích cực, trong đó phương pháp dự án mang lại nhiều hiệu quả tích cực. Đây là phương pháp dạy học mới nhằm phát triển năng lực hành động cho người học, gắn lý thuyết với thực tế… Khi áp dụng vào đối tượng người học ở các bậc trung cấp, cao đẳng, đại học sẽ phát huy được tính chủ động, tự nghiên cứu ở người học. Ta có thể hiểu dạy học dự án là tổng hợp các phương pháp dạy học tích cực, thu hút nhiều thành phần người học và không phụ thuộc vào cách học của mỗi người. Trong đó người học sẽ tham gia vào hoạt động tập thể để cùng giải quyết vấn đề bên cạnh sự giúp đỡ của người hướng dẫn, giáo viên, kết hợp sử dụng các phương tiện kỹ thuật cần thiết hỗ trợ. Từ đó người học sẽ nắm vững, hiểu rõ nội dung kiến thức bài học cũng như tạo ra được sản phẩm thực tế giúp gia tăng sự hứng thú học tập.
Với phương pháp dạy học dự án, người học được tham gia vào các giai đoạn của quá trình dạy học, kể cả xác định chủ đề. Giáo viên giữ vai trò định hướng, điều này sẽ khuyến khích tính sáng tạo của người học, mức độ khó của công việc sẽ phù hợp với khả năng của học sinh. Song song đó là sự kiểm tra, củng cố, mở rộng lý thuyết cũng như rèn luyện kỹ năng hành động, kinh nghiệm thực tiễn cho học sinh. Nội dung dự án có sự kết hợp kiến thức của các môn học, lĩnh vực khác nhau nhằm giải quyết một vấn đề mang tính phức hợp. Sản phẩm của dự án mang lại không giới hạn là những bài thu họach lý thuyết mà còn tạo ra những sản phẩm vật chất hoạt động thực tiễn, thực hành. Những sản phẩm này được sử dụng, công bố, giới thiệu trước tập thể.
Như vậy, dạy học theo phương pháp dạy học dự án giúp các em trải nghiệm nhiều dạng hoạt động từ đó hoàn thiện được nhiều kỹ năng tốt hơn so với dạy học theo phương pháp hoạt động nhóm thông thường. Hiệu quả khi dạy học theo phương pháp dự án cho thấy áp dụng phương pháp này vào trong môn lý thuyết kết hợp với thực hành là hướng đi đúng đắn, phù hợp trong công tác đổi mới giáo dục hiện nay.
Một số hình ảnh tại lớp học theo phương pháp dự án
Nguyễn Thị Thoa – Phòng KH&ĐT
